Ponieważ żyli prawem wilka
historia o nich głucho milczy
pozostał po nich w białym śniegu
żółtawy mocz i ślad ich wilczy(…).
Zbigniew Herbert
W 2011 r. roku Sejm Rzeczpospolitej ustanowił 1 marca Narodowym Dniem Pamięci ,,Żołnierzy Wyklętych”. Jest to data nieprzypadkowa, tego dnia 1951 r. zostali straceni z rąk funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa członkowie IV Komendy Zrzeszenia ,,Wolność i Niezawisłość”. 2 marca w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży Miejskiej Biblioteki Publicznej odbyła się lekcja biblioteczna pn. ‘’Niezłomni bohaterowie”, na którą przybyli uczniowie 7 klasy ze Szkoły Podstawowej Tomek z Tomaszowa Mazowieckiego.
Zajęcia w książnicy rozpoczęły się od wyjaśnienia terminu ‘’żołnierze wyklęci”, który odnosi się do bohaterów antykomunistycznego podziemia, którzy w latach 1944 – 1963 sprzeciwiali się sowietyzacji Polski. Samo pojęcie powstało w roku 1993 kiedy Liga Republikańska – organizacja antykomunistyczna przygotowywała wystawę na Uniwersytecie Warszawskim poświęconą podziemiu polskiemu z drugiej połowy lat 40 i początku lat 50 – tych. ubiegłego stulecia. Szukano wówczas wspólnej nazwy dla oddziałów, które po zajęciu Polski przez Armię Czerwoną podjęły walkę z komunizmem. Nazwę upowszechnił Jerzy Ślaski w swej książce pt: ,,Żołnierze Wyklęci”. Ponadto uczniowie dowiedzieli się jakie były najważniejsze struktury i organizacje polskiego podziemia takie jak: ,,Niepodległość” w skrócie NIE, a później po aresztowaniu jej dowódców Delegatura Sił Zbrojnych na Kraj. Następnie zrzeszenie Wolność i Niezawisłość, które było kontynuatorem dzieła Armii Krajowej oraz najważniejszą i najliczniejszą z organizacji konspiracyjnych, której podlegało Konspiracyjne Wojsko Polskie. Równie istotną rolę odgrywało Narodowe Zjednoczenie Wojskowe. Szacuje się, że w latach 1944-1963 przez antysowiecką konspiracje przewinęło się ok. 300 tys. osób. w skład której wchodziły nie tylko organizacje ogólnopolskie zarówno polityczne jak i wojskowe, a także setki małych grup uczniowskich, podziemne drużyny harcerskie oraz lokalne grupy zbrojne.
W dalszej części spotkania w bibliotece młodzież obejrzała film dokumentalny o Danucie Siedzikównie - ,,Ince”, sanitariuszce 5 Brygady Wileńskiej AK oraz rotmistrzu - Witoldzie Pileckim, autorze raportów z obozu koncentracyjnego Auschwitz – Birkenau, wysłuchała także tekstu ,,Wilki” czytanego przez autora - Zbigniewa Herberta. Kolejno nasi goście zapoznali się z ulotkami ,,żołnierzy wyklętych” z 5 Brygady Wileńskiej, które były skierowane do członków Ludowego Wojska Polskiego i funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa, w których niezłomni deklarowali walkę na śmierć i życie w obronie suwerenności narodu polskiego. Oglądając fr. komiksu o Władysławie Łukasiku ,,Młocie”- działającym na Podlasiu uczniowie dowiedzieli się na czym polegał terror aparatu komunistycznego. Niezłomni bohaterowie ubiegłego stulecia wielokrotnie udowadniali, że niestraszne im tortury, prześladowania, ani starcia z wielokrotnie liczniejszym przeciwnikiem. Przykładem jest choćby Bitwie o Surkonty z 1944 r. czy uwolnienie więźniów z Łowicza, Puław, Kielc, Radomia, Zamościa w 1945.
W drugiej części spotkania młodzież obejrzała i usłyszała historię małej Wandy, 8-letniej dziewczynki, która w czasie II wojny światowej razem z rodziną została wywieziona na Syberię. Losy Wandzi bibliotekarki przedstawiły w formie teatrzyku kamishibai, czyli teatru ilustracji, którego tradycja wywodzi się ze średniowiecznej Japonii. Autorem teatru obrazowego jest Pani Ula Ziober, której babcia również była sybiraczką. W scenariusz teatrzyku zostały także wplecione fr. z pamiętnika bohaterki. Ukazanie historii dziewczynki miało zobrazować jaki los spotkał wiele tysięcy Polaków, których sięgnęły masowe deportacje w momencie wkroczenia Armii Czerwonej na terytorium Polski. Jednocześnie jest to uniwersalna opowieść o dzieciach dotkniętych tragedią wojny, kiedy to są narażone na utratę zdrowia czy życia, poczucia bezpieczeństwa, zostają pozbawione możliwości edukacji i swobodnego rozwoju.
Spotkanie w książnicy zakończyło się słowami Jana Pawła II ,,Nigdy więcej wojny! To pokój, pokój musi kierować losami narodów i całej ludzkości”.
